Kars'ta pazarcılık mesleği tehlike altında

Her gün farklı mahallelerde kurulan pazarlarda, özellikle yerel esnafın sayısındaki azalma dikkat çekiyor. Kars’ta 46 yıldır pazarcılık yapan 62 yaşındaki Caiz Merhan, mesleğin neredeyse yok olma noktasına geldiğini belirterek, “Sadece 2-3 esnaf bu geleneği sürdürmeye çalışıyor, geri kalanlar ya bu mesleği terk etti ya da büyük marketlere yöneldi.” dedi.

Kars'taki pazar kültürünün gün geçtikçe yok olmaya yüz tuttuğuna vurgu yapan Merhan, büyük marketlerin bu değişimin başlıca nedeni olduğunu ifade ederek, “Büyük marketler pazarcılıkla ilgili alışkanlıkları bitirdi. Eskiden pazarlar çok kalabalıktı, insanlar taze meyve ve sebzelerini pazardan alırdı, şimdi marketlerde daha ucuz ve pratik ürünler bulabiliyorlar. Herkes marketlere koşuyor ve eski alışkanlıklar unutuluyor,” şeklinde konuştu.

Merhan, yalnızca Kars’taki değil, Türkiye’nin birçok ilinde de benzer bir durum yaşandığını ancak bazı şehirlerde halkın kendi esnafına sahip çıktığını da söyleyerek. “Farklı illerde, mesela Erzurum’da, vatandaş kendi esnafına sahip çıkıyor, pazarlar hala dolu, esnaf hala iş yapabiliyor. Ancak Kars’ta durum farklı, burada halkın büyük çoğunluğu marketleri tercih ediyor.” ifadesini kullandı.

Pazar kültürünün önemine dikkat çeken Merhan, Kars’ın sosyal dokusunda da büyük bir kayıp yaşandığını, pazarların sadece alışveriş yapılan yerler olmadığını, aynı zamanda mahalle sakinlerinin bir araya gelip sohbet ettiği, komşuluk ilişkilerinin güçlendiği sosyal alanlar olduğunu vurguladı.

Pazarcı esnafının yaşadığı zorlukların başında, artan kira fiyatları, pazar alanlarının daralması ve çevre düzenlemeleri gibi faktörler de yer aldığı gözlendi. Pazarların eskisi gibi geniş ve ferah olmadığını belirten Merhan, hem rekabetin artmasından hem de alım gücünün düşmesinden şikayetçi. Çoğu pazarcı, son yıllarda iş yapabilmek için daha uygun fiyatlarla ürün sunmak zorunda kalıyor. Her ne kadar büyük marketler ve alışveriş merkezleri pratiklik sağlasa da, pazarcılar, Kars’ın yerel kültürünü ve geleneklerini ayakta tutmanın, yerel esnafın desteğiyle mümkün olacağını düşünüyor.

Karslılar, yerel esnafa sahip çıkmanın, sadece ekonomik bir destek sağlamaktan çok, şehir kültürünü ve sosyal yapıyı korumak adına önemli olduğunu fark ederse, belki de eski pazar günlerinin canlılığına geri dönmek mümkün olabilir.