Kars'ta 114 Yıllık Düğün Geleneği

Köyün gençleri ellerine aldıkları iğneleri yolculuk boyunca damat ve sağdıçlara batırıyor. Eğlenceli yolculuğun ardından ise damat ve sağdıca yapılan oyunlar bununla da sınırlı kalmıyor. Oyunların ardından başlayan eğlence geç saatlere kadar sürüyor.

Kafkasya'dan göç eden Karapapak Türklerine ait olan ve düğünlerde süs ağacının gelinle damada hediye edildiği 17 asırlık "şah kaldırma" geleneği yaşatılıyor. Cumhuriyet Köyü’nde de damat Tolga Saday’ın düğününde şah kaldırıldı. Bolluk ve bereketi simgeleyen gıdalarla süslenen ağaç parçasının gelinle damada hediye edildiği gelenek renkli görüntülere sahne oldu.

Elma, fıstık, bisküvi gibi meyve ve çerezlerle süslenen şah ağacı sağdıç evinde bezendi. Gelin ve damat; aileleri ve arkadaşlarıyla birlikte davul zurna eşliğinde sağdıç evine gitti. Akşam saatlerinde başlayan eşliğinde gençler sevinç naraları, ıslık ve alkışlarıyla damada olan bağlılıklarını sergiledi. Köylüler bu güzel ana tanıklık etmek, gelin ve damadın mutluluklarına ortak olmak için yöresel türküler ve oyunlarıyla düğüne renk kattılar.

Sağdıç evinde hazırlanan şah ağacını başlarının üzerine kaldıran gençler önde, damat ve sağdıçlar arkada eski türküler eşliğinde yolculuğa koyuldular. Gençler ise ellerinde bulundurdukları iğneleri damat ve sağdıçlara batırmaya başladılar. Yaklaşık 500 metre boyunca bolca iğne yiyen damat ve sağdıçlar hissettikleri acılara aldırmadan geleneğe boyun eğdiler. Gençler damadın evine geldiklerinde ise yine gelenek gereği damat ve sağdıcın satılması oyununu sahnelediler. Kısa bir tiyatro gösterisinden sonra sırayla şahı havaya kaldırarak tek oyunlar eşliğinde eğlencelerini sürdürdüler.

Köylülerden Ersin Saday “Şaha gidip geri gelince adettir damat ve sağdıca iğne batırılır. Yani darılmaca küsmece yoktur. Uzun yıllardır süregelen bir adettir ve bizlerde bu geleneği yaşatıyoruz. 1907 yılında Gürcistan’dan bu köye gelmişiz. O günden bu güne kadar bu adeti yaşatıyoruz. Bu gelenek erkeğin gelin getirdiği düğünlerde olur. Köyden gelin giderken olmaz. Bu geleneğimizde de şah kaldırılır. Sağdıç evinden kaldırılan şah damadın evine kadar götürülür. Bu yolculuk süresince Bizde damat ve sağdıca göz korkusu iğne batırırız. İğne batırabildiğimiz kadar devam ederiz. Damadın evine gittiğimizde de damat ve sağdıçları alım-satım oyunumuz var. Onu da yaptıktan sonra eğlencemiz geç saatlere kadar devam eder. Şah kaldırma bizim Kars yöresinde yaşattığımız en güzel geleneklerimizden biridir. Şahımız sağdıçların evinde meyvelerle süslenir bolluk ve bereketin simgesidir. Gerdek gecesinde damadın odasına konulan bir sunumdur.” dedi.

ŞAH HAZIRLANMASI

Şah geleneği 17 asır önce Kafkasya’dan Türkiye’ye kadar uzanan gelenektir. Düğün günü şah sağdıcın evinde hazırlanır, elma, fıstık, şeker, çikolata ve bisküvilerle süslenir Bolluk bereket, ağız tatlılığının olması gelinin, koca ve ailesinin evine tatlılık, şirinlik götürmesi amacıyla yapılır. Şah bezenmesindeki anlamda kız tarafında bezenen kıza erkek tarafında bezenen de erkek tarafına verilir. Yani damat ve geline hediye, güzellik anlamında süslenir. Şekerlemesi, süslenmesi ne kadar güzel olursa o kadar havalı olur. Her genç daha görünümlü şah hazırlar ve her geçen gün daha de renkli olur. Şah ihtişamı anlatır. Gençler özenle hazırlarlar ve en güzel oyunlarla şah ağacını damadın evine kadar götürürler.